Mulan – prawdziwa historia

Posted On March 31, 2021

Historię Mulan znamy wszyscy: dzielna Chinka, która przebiera się za mężczyznę i zgłasza do wojska, aby uratować swojego starego ojca, weszła na dobre do kanonu księżniczek Disneya. Jednakże, czy jej historia ma oparcie w faktach? Jeśli Mulan istniała, to skąd pochodziła, i jaka była jej prawdziwa historia?

Zacznijmy od tego, że postać Mulan nie pojawia się w żadnych chińskich źródłach historycznych. Mimo to, nie została ona bynajmniej wymyślona na potrzeby filmu. Cała historia o Mulan pochodzi z jednego źródła: ,,Ballady o Mulan”, krótkiej historyjki napisanej wierszem, którą datuje się na lata 394-552. Prawdopodobnie powstała w kraju Północnej dynastii Wei, która została założona przez jedno z wielu ówczesnych nomadzkich plemion i zajmowała tereny dzisiejszych północnych Chin.

Ballada opowiada historię niemal identyczną jak disneyowska ,,Mulan”, z tym że jej prawdziwa tożsamość nigdy nie zostaje odkryta w trakcie jej służby – oryginalna Mulan odniosła znaczny sukces w wojsku, a po 12-letniej karierze wróciła do domu, aby zająć się starymi rodzicami. Dodać trzeba, że ballada przypomina raczej bajkę niż przedstawienie autentycznych wydarzeń.

Załóżmy jednak, że Mulan naprawdę istniała, albo raczej jakiś jej pierwowzór. Na pewno nie była ona panienką odzianą w jedwabie, jaką poznajemy na początku pierwszego filmu Disneya. Jak wspomniano wyżej, ,,Ballada o Mulan” pochodzi z północnych Chin, więc najprawdopodobniej była ona… nomadką.

Wskazują na to słownictwo i narzędzia, które wspomniano w balladzie, oraz fakt, że kraj Mulan założył koczowniczy lud Tabgaczy, o których opowiemy poniżej. Mulan z ballady świetnie opanowała zarówno męskie, jak i żeńskie czynności – umiała jeździć konno i strzelać z łuku tak samo dobrze, jak tkać.

.

Być może więc jej ,,wmieszanie się” w grupę mężczyzn nie było aż tak trudne? Jej imię, Mulan, też nie brzmi jak tradycyjne chińskie imię. Co więcej, jej nazwisko ,,Hua” (inna wymowa to ,,Fa’’) zostało dodane do jej historii później. Żadne porównanie nie jest dobre, ale wyobrażając sobie ,,oryginalną” Mulan, pomyślcie raczej o Mongolii niż o eleganckim chińskim dworze.

A co z charakterystycznymi okrągłymi domami z najnowszego aktorskiego filmmu Disneya? Nazywają się one tulou i pochodzą z Fujian, prowincji na samym południowym-wschodzie Chin. O realizmie historycznym (jeśli można o takim mówić w tym przypadku) zapomnijcie.

Czy Mulan mogła być wielką chińską patriotką? Niekoniecznie. Północna dynastia Wei została założona w 386 roku przez lud Tabgaczy (chińska nazwa to Tuoba) z grupy ludów koczowniczych Xianbei, którzy są uznawani za lud turecki (ałtajski) lub mongolski. Dynastia ta ulegała stopniowej sinizacji (przyjmowaniu chińskiej kultury) i ostatecznie przyjęła język chiński jako urzędowy, oraz zjednoczyła terytoria, które znamy dziś jako północne Chiny.

Jednakże, nie wszystkim Tabgaczom spodobała się taka dramatyczna zmiana kulturowa: w wyniku niechętnych porzucaniu rodzimej kultury rebelii dynastia ostatecznie rozpadła się w 535 roku. Jak widać więc, sinizacja Tagbaczów była, delikatnie mówiąc, świeża. Stąd ciężko uwierzyć w historię o bohaterce walczącej o jedne Chiny.

Jej wrogowie z północy (disneyowscy Hunowie) to najpewniej inny nomadzki lud, Rouran lub Xiongnu, z którym dynastia Wei toczyła ciągle wojny. Bardziej wyglądałoby to więc jak wojny (częściowo) zsinizowanych koczowników z innymi koczownikami. Jednakże, ,,pochłanianie” innych ludów dzięki swojej atrakcyjności kulturowej było stałym przepisem na sukces w historii Chin. Stąd osobiście uważam, że nie można odnosić się do Mulan jako do nie-Chinki.

Historia Mulan jest legendą i jak każda legenda ulega nieustannym przeobrażeniom. Dlatego ciężko powiedzieć, czy Disney nas ,,oszukał”. Pierwotnie Mulan miała przypominać ludziom o wartości miłości synowskiej, która jest w kulturze chińskiej jedną z największych cnót. Dopiero niedawno zyskała ona bardziej feministyczny wydźwięk. W naszych czasach legenda o Mulan nabiera nowych barw i nowego znaczenia, i zapewne na tym się nie skończy.

Zapraszam na stronę na Facebook’u Innym Szlakiem.

Źródła: Wikipedia/Tuoba, Wikipedia/dynastia_Wei, storm.mg