Japoński i chiński: kanji, hanzi, różnice oraz podobieństwa
Jak podobne są japoński i chiński? Tak naprawdę mało: są to dwa języki o zupełnie innym pochodzeniu i historii. Czy w związku z tym można je porównywać? Tak! Ich podobieństwa opierają się przede wszystkim na wpływie historycznym i kulturowym, jakie miały Chiny na Kraj Kwitnącej Wiśni. Przeczytajmy o ich podobieństwach i różnicach.
Dla uproszczenia, przez ,,język chiński” rozumiem standardowy język mandaryński, a przez ,,język japoński” współczesny standardowy język japoński. Porównywanie wpływów historycznych i kulturowych między różnymi dialektami chińskimi i japońskimi wymaga o wiele więcej wiedzy, i o wiele więcej czasu. 🙂 W tym artykule używam także uproszczonych chińskich znaków.
Japoński i chiński: podobieństwa
Wyrazy pochodzenia chińskiego w japońskim:
Największym podobieństwem jest duża częstotliwość wyrazów pochodzenia chińskiego w języku japońskim. Co więcej, rzeczowniki w obu tych językach się nie odmieniają, oraz nie są rozróżniane na liczbę mnogą i pojedynczą. Na przykład japońskie i chińskie słowo określające ,,kota” i ,,koty” to 猫 (māo) po chińsku i 猫 (neko) po japońsku. W niektórych przypadkach wymowa i zapis są takie same: najprostszym przykładem jest słowo „trzy”, czyli 三, wymawiane jako „sān” w Chinach i „san” po japońsku.
Hanzi i kanji: czy to jedno i to samo?
Czy zauważyłeś, że słowo „kot” ma identyczne pismo w języku chińskim i japońskim, ale różnią się wymową? Kilka linijek wyżej nie przemyciłam błędu do tekstu – chiński i japoński naprawdę używają tych samych znaków. Powodem tego jest to, że do IV wieku n.e. w Japonii nie istniała żadna forma języka pisanego. Japoński przyjął więc system pisma wywodzący się z Chin (hanzi), używając dla niego japońskiej wymowy (kanji).
Oczywiście, siedemnaście wieków później sprawa jest nieco bardziej skomplikowana, elementy alfabetu łacińskiego również weszły do obu systemów, a Japończycy wypracowali też własne symbole, ale nadal w obu językach używa się wielu takich samym znaków. Najlepszym przykładem są same słowa „Japonia” i „Chiny”, 日本 (jap. Nihon i rozdz. Rìběn) oraz 中国 (jap. Chuugoku i rozdz. Zhōngguó).
Fascynujące jest także to, że niektóre z nich nadal wyrażają podobne lub nawet to samo znaczenie, jak w przypadku słowa „kot”. Ponieważ jednak Japończycy uprościli własne znaki na podstawie tradycyjnych znaków chińskich, niektóre z nich mogą mieć to samo pochodzenie i znaczenie, ale nadal nieco różnić się od ich chińskiego odpowiednika.
Kwestia znaków tradycyjnych, używanych na Tajwanie, znaków używanych w Japonii oraz współczesnych uproszczonych znaków chińskich jest szczególnie ciekawa. Mało osób wie, że Japończycy byli pierwszymi, którzy uprościli znaki; co więcej, niektóre znaki używane przez Japończyków zostały przyjęte przez chińskich komunistów. Dla przykładu, znak 学, używany w Chinach kontynentalnych oraz (wcześniej) w Japonii, ma swoją tradycyjną formę używaną po dziś dzień na Tajwanie: 學.
Czasami ten sam znak używany jest w trzech różnych formach. Oznacza to, że najpierw był uproszczony przez Japończyków, a później jeszcze bardziej uproszczony przez chińskich komunistów. Dobrym przykładem jest słowo żelazo: 鉄 (tetsu) po japońsku i 铁 lub 鐵 (tiě) po chińsku, uproszczone i tradycyjne. Japoński znak jest prostszy niż tradycyjny chiński, ale bardziej złożony niż uproszczony chiński. Nawet wymowa tego słowa (tiě vs tetsu) jest powiązana.
Gdybyś chciał/a poświęcić więcej czasu na badania porównawcze tych dwóch języków, z pewnością znalazł(a)byś więcej interesujących podobieństw. Jednak pomimo tego, że Japończycy przez wieki pozostawali pod silnym wpływem kulturowym Chińczyków, japoński i chiński generalnie bardziej się różnią niż są podobne.
Jeśli chcesz dowiedzieć się nieco więcej o chińskich znakach, zapraszam tutaj.
Japoński i chiński: różnice
Ogólny system pisma:
Tak, hanzi i kanji wywodzą się z tego samego źródła i są powszechnie używane w obu krajach. Na tym jednak kończą się podobieństwa.
Pismo japońskie składa się z trzech osobnych elementów: dwóch alfabetów i kanji. Te alfabety to dwa kana, czyli dwa sylabariusze: hiragana i katakana. Każdy z nich zawiera 46 symboli odpowiadających samogłoskom, sylabom i jednej spółgłosce. Hiragana jest zwykle używana do końcówek fleksyjnych, podziałów lub słów bez zapisywanych bez używania kanji. Katakana jest obecnie przede wszystkim używana do pisania słów obcego pochodzenia, których jest mnóstwo we współczesnym japońskim.
To jest japoński:
私は猫が好きです。 (Watashi wa neko ga suki desu.) ,,Lubię koty”. Połączenie hiragany i kanji. Dla przeciętnego użytkownika języka chińskiego tekst ten wygląda jak: ,,Prywatny bla kot bla dobry bla bla bla.”
To także japoński:
アルフレッドはキウイやオレンジやストロベリーやすっぱいのくだものがすきですよ。 (Arufureddo wa kiui ya orenji ya sutoroberii ya suppai no kudamono ga suki desuyo.) ,,Alfred lubi kiwi, pomarańcze, truskawki i inne kwaśne owoce.”
Możemy wyróżnić tutaj dwa sylabariusze: katakanę, charakteryzująca się mocnymi, prostymi kreskami z ostrymi rogami oraz przyjemniejszą dla oka hiraganę. Katakana została użyta to zapisania obcego imienia ,,Alfred” oraz zapożyczonych z angielskiego nazw owoców: ,,kiwi”, ,,orange” (pomarańcza) oraz ,,strawberry” (truskawka).
Oraz to także japoński:
小林先生。 (Kobayashi sensei) ,,Profesor Kobayashi.” Napisane tylko w kanji, które po chińsku wymawia się jako “Xiǎolín xiānshēng”.
W porównaniu z tym wszystkim chińskie pismo, choć podzielone na tradycyjne i uproszczone, wydaje się bardziej spójne. Jednak zapamiętywanie chińskich znaków zajmuje dużo czasu.
Wymowa
Chiński jest językiem tonalnym. Oznacza to, że każde słowo ma określony tonę, która zmienia znaczenie wyrazu. W języku chińskim istnieją cztery tony (płaski, wznoszący się, opadający, opadający-wznoszący się/obniżający się i opadający) oraz jeden ton neutralny.
Są one niezwykle ważne, ponieważ wpływają na znaczenie słowa. Najpopularniejszy przykład: „妈 mā” to „matka”, a „马 mǎ” to „koń”. Chociaż nauka tonów jest żmudną pracą, warto poświęcić jednak ten czas, aby uniknąć problemów z komunikacją w późniejszych etapach nauki.
Japońska wymowa jest znacznie prostsza, ponieważ nie ma tonów (jest akcent, ale nie jest on tak ważny jak tony w chińskim). Występują za to długie i krótkie samogłoski, które mogą stanowić problem dla Polaków.
Budowa zdania i gramatyka
W języku chińskim istnieje tzw. struktura zdania SVO. Jest to angielski skrót oznaczający części mowy: „podmiot – czasownik – dopełnienie” (,,subject – verb – object”). Taka sama struktura zdań jest także obecna w języku polskim. Natomiast forma zdania używana w języku japońskim to SOV – „podmiot – dopełnienie – czasownik”. Wróćmy do zdania „Lubię koty”
Chiński: 我喜欢猫。Wǒ xǐhuān māo. – 我 Wǒ – Ja, 喜欢 xǐhuān – lubię, 猫 māo – kot(y).
Japoński: 私は猫が好きです。Watashi wa neko ga suki desu. – Watashi – Ja, wa – partykuła, neko – kot(y), ga – partykuła, suki – lubię.
Jak widać, gramatyka w języku chińskim jest znacznie prostsza. W języku chińskim funkcja słowa zależy głównie od jego pozycji w zdaniu. Przykład zdania: 他昨天去了商店.Tā zuótiān qùle shāngdiàn. – 他 Tā (on) 昨天 zuótiān (wczoraj) 去了qùle (iść) 商店 shāngdiàn (sklep) – Poszedł wczoraj do sklepu (zwróć uwagę na brak czasu przeszłego, zaraz do tego wrócimy).
Język japoński natomiast jest językiem aglutynacyjnym (dosłownie takim, który ,,przykleja” końcówki do słowa podstawowego; polski także jest językiem aglutynacyjnym). Oznacza to, że funkcja słowa jest określana przez dodanie sylab do rdzenia słowa. Mówiąc prościej, dodajemy każdą informację do słowa, dołączając do niej „cząstkę”. Na przykład: 食べた, tabeta – „tabe-” jest podmiotem czasownika 食べる (たべる) taberu („jeść”), a „-ta” wyraża czas przeszły.
Kolejną różnicą między chińskim a japońskim są czasy. W języku japońskim istnieją dwa podstawowe czasy: przeszły i teraźniejszy-przyszły. W języku chińskim nie ma czegoś takiego, ponieważ chińscy użytkownicy po prostu wychwytują to z kontekstu. Czas jest definiowany przez słowa takie jak wczoraj, jutro, dzisiaj, popołudnie itp. oraz przez pewne formy gramatyczne, które nie są ściśle „czasem”, ale raczej podkreślają, że czynność została zakończona (np. imiesłów 了, który widziałeś powyżej). W języku japońskim określenia czasu są również używane do oznaczania czasów, ale konieczna jest odpowiednia końcówka czasownika.
Istnieje znacznie więcej różnic między tymi językami, ale artykuł jest po prostu zbyt krótki, aby omówić je wszystkie. Zamiast tego pamiętaj, że pomimo faktu, że japoński i chiński mają długą wspólną historię i podobieństwa kulturowe, ich języki są z natury różne.
Chcesz dowiedzieć się więcej o chińskich znakach? Przeczytaj mój artykuł o historii chińskich znaków.
About The Author
